.png)
Τρεις διαφορετικές υποθέσεις, σε τρεις διαφορετικές πόλεις, αποκαλύπτουν το ίδιο ανησυχητικό μοτίβο: ο αυταρχισμός επιστρέφει μεταμφιεσμένος σε «παράδοση», «ηθική» και «τάξη». Δεν κραυγάζει· παρεμβαίνει. Δεν απαγορεύει ωμά· «διορθώνει». Και ακριβώς γι’ αυτό είναι πιο επικίνδυνος.
Φλώρινα: Όταν η εξουσία αποφασίζει ποια γλώσσα επιτρέπεται
Στη Φλώρινα, η διακοπή της συναυλίας της Banda Entopica δεν ήταν παρεξήγηση ούτε υπερβολή της στιγμής. Ήταν λογοκρισία. Η γλώσσα και το τραγούδι αντιμετωπίστηκαν ως απειλή όχι επειδή προκαλούσαν μίσος, αλλά επειδή δεν ταίριαζαν σε ένα στενό, φοβικό αφήγημα.
Όταν ένας δήμαρχος επικαλείται το «εγώ πληρώνω» για να απαιτήσει σιωπή, δεν υπερασπίζεται την κοινωνική συνοχή· επιδεικνύει ισχύ. Η τέχνη τίθεται υπό επιτήρηση και η διαφορετικότητα βαφτίζεται «κίνδυνος».
Κοζάνη: Ηθικός αυταρχισμός στην καθημερινότητα
Στην Κοζάνη, ένα κήρυγμα ξεπέρασε τα όρια της πνευματικής παρέμβασης και μετατράπηκε σε συνολική καταδίκη της σύγχρονης ζωής. Η στοχοποίηση ανθρώπων για τον τρόπο που ντύνονται, διασκεδάζουν ή για το ότι αγαπούν και φροντίζουν τα κατοικίδιά τους δεν αφορά την πίστη.
Αφορά τον έλεγχο. Αγγίζει την καθημερινότητα και επιχειρεί να επιβάλει ένα ενοχοποιητικό μοντέλο ζωής, όπου ακόμη και η ενσυναίσθηση παρουσιάζεται ως ηθική έκπτωση. Όταν ένας θεσμικός εκπρόσωπος κουνά το δάχτυλο έτσι, δεν μιλά για αξίες· επιβάλλει πειθαρχία.
Ξάνθη: Η τέχνη στο εδώλιο
Στην Ξάνθη, η επίθεση στο συγκρότημα Pagan ακολούθησε την ίδια συνταγή. Η μουσική δεν κρίθηκε με βάση το έργο της, αλλά με βάση το όνομα, την εμφάνιση και υποτιθέμενες ιδεολογικές απειλές.
Η «παράδοση» παρουσιάστηκε ως κάτι εύθραυστο που κινδυνεύει από κάθε σύγχρονη έκφραση. Η τέχνη δεν αντιμετωπίστηκε ως ζωντανό πεδίο διαλόγου, αλλά ως κάτι που οφείλει να συμμορφωθεί.
Ο κοινός παρονομαστής: φόβος και επιβολή
Δήμαρχοι και μητροπολίτες, διαφορετικοί θεσμοί με την ίδια πρακτική: την επιβολή. Και στις τρεις περιπτώσεις, η εξουσία δεν αντέχει την πολυφωνία. Δεν αντέχει τη γλώσσα που δεν ελέγχει, τη μουσική που δεν υπακούει, τον τρόπο ζωής που ξεφεύγει από το «επιτρεπτό».
Ο σκοταδισμός σήμερα δεν εμφανίζεται με κραυγές. Έρχεται με ανακοινώσεις, κηρύγματα και «παρεμβάσεις για το καλό μας». Κι όταν συνηθίζουμε τη λογοκρισία, όταν αποδεχόμαστε τη στοχοποίηση ως «άποψη», ανοίγουμε τον δρόμο: σήμερα ένα τραγούδι, αύριο μια συναυλία, μεθαύριο ένας τρόπος ζωής.
Ο σκοταδισμός δεν είναι θεωρία. Είναι εδώ, είναι παρών και είναι άγριος. Και όσο δεν τον αναγνωρίζουμε, τόσο πιο άνετα απλώνει το σκοτάδι του πάνω στην κοινωνία.